Din hija il- Liturgija tan-Nawfragju ta' San Pawl f'Malta (2019) bi hsibijiet  min Joe Rapa.

Pajjiżna għandu ħafna dati mportanti li  jimmarkawna bħala nazzjon bi Storja rikka u twila.  Imma għan-Nisrani l-iktar data mportanti hi l-10 ta’ Frar li tfakkru fil-miġja fostna tal-akbar Appostlu-Evanġelista li kellha l-Knisja fiż-żmien primittiv tagħha u li bil-kitbiet li ħallielna, l-Ispirtu s-Santu rfina u ċċara l-Fidi Nisranija fil-Misteru tal-Għid ta’ Kristu.  Fuq l-art Maltija rifes l-akbar Appostlu tal-Knisja; l-għoljiet, il-widien, il-baħar innifsu, l-arja Maltija, semgħu mill-oriġini l-Bxara li d-dinja kien ilha tistenna sa mill-ħolqien.  Kemm hi dejjem misterjuża l-għażla ta’ Alla!  Oħrajn kellhom jistennew snin, sekli, il-miġja fosthom ta’ Knisja li ddawlilhom id-dlam tagħhom.  Imma Malta le.  “Jinħtieġ iżda li naħbtu ma’ gżira.” qal Pawlu lil sħabu.  Dan qalu għax qalulu l-anġlu tal-Mulej.  Kien hemm ħtieġa li l-art ta’ Malta tiftaħ dirgħajja biex tilqa l-ġifen li kien se jwasslilha t-Teżor veru.  L-10 ta’ Frar hi d-data simbolika (għax hemm dibattitu fuq id-data) ta’ ġrajja fundamentali fit-tiswir tal-Malti u tal-Għawdxi; twieldet il-Knisja ta’ Kristu f’Malta, waħda mill-ftit Knejjes Apostoliċi li fadal, imwaqqfa mill-Appostli nfushom.

X’semgħet jidwi fi ħdanha Malta fis-sena 60 W.K., inqas minn tletin sena wara l-Mewt u l-Qawmien tal-Iben ta’ Alla?  San Pawl innnifsu jwieġeb, għax hu jirrepeti li kull fejn mar hu mar imriegħed, imneżża minn kliem il-għerf, u jħabbar ħaġa waħda: lil Kristu u lil dan Imsallab.  Hu ġie jħabbar l-Aħbar it-Tajba, l-ewwel u qabel kollox.  Hija x-xandira tal-Imħabba tal-Missier lejn kull individwu meta bagħat lil Ibnu biex ikun l-offerta ta’ tpattija għad-dnub kollu tad-dinja, xandira li għandha s-saħħa tbiddel il-qlub u timla bil-ferħ lill-bniedem.  Il-Liġi, bil-kmandamenti b’kollox, dan m’għandhiex saħħa tagħmlu, iktar u iktar mal-ġenerazzjonijiet tal-lum.  Pawlu kien ixandar il-Morali wkoll, il-bżonn enormi li n-Nisrani jgħix tip ta’ Ħajja li l-pagan jistagħġeb biha, imma dan wara li jkun ħabbar l-Euangelion, il-Kerigma, l-Aħbar it-Tajba għal kull midneb.

Ir-risposta tal-Missier għad-dnub moqżież tiegħi u tiegħek ma kienx, kif titlob kull liġi, l-kastig.  Altru!  Altru!  Quddiem il-miżerja tal-għadu tiegħu, il-Missier abbanduna lil Ibnu l-Waħdieni u l-Għażiż biex jittieħed fuq l-artal fejn kellu jxerred demmu kollu f’offerta li tqaddes lil kull min jemmen fiha.  X’ħaġa tal-għaġeb!  Kien għalhekk li ħalliel fuq is-salib seta’ jidħol il-Ġenna awtomatikament għax ħares lejn Kristu bil-Fidi.  Kien għalhekk li anke jien u int nistgħu ngħixu l-Ġenna ġa minn hawn jekk nemmnu fid-diega enormi li qegħda żżomm warajja għarar ta’ merti ta’ Kristu li lesti jifgaw għal kollox il-ħtijiet kollha mhux tagħna biss imma tal-univers kollu.

Tletin sena biss qabel ma l-baħar irremetta lil Pawlu fuq xatt il-baħar Malti, ġrat xi ħaġa f’Ġerusalemm li inutli nippruvaw nitkellmu fuqha għax il-bniedem għadu ma vvintax il-kliem biex jesprimi dan il-Misteru.  Alla niżel u mtedd fuq il-forka magħmula għaliH mill-midinbin biex bl-Ubbidjenza tiegħu u bl-Imħabba li ħarġet minnu jkun jista’ jsalva u jixtri lil dawk stess li kienu qed jaħqruh!  Dan hu l-punt kruċjali tal-Istorja tal-Bniedem.  Lil Pawlu, din il-ġrajja li Alla tneżża’ minn kollox biex ikun jista’ jgħaddi minnha, ġennitu!  Hu ħass li dnubietu kollha, kollha, kollha, kienu maħfura!  Hu kien ġust quddiem Alla mhux għax ħadem għall-Knisja imma għax inħasel fil-merti tal-Mulej għażiż tiegħU.  Hu ħaraq Ħajtu fil-qadi tal-Knisja bħala konsegwenza ta’ dan.

Dan hu mportanti li nifhmuh!  Fuq dan żgur li żgur li tkellem Pawlu fit-tliet xhur li dam hawn.  Il-Maltin li sab kienu pagani, imma pagani reliġjużi.  Bħar-reliġjużi l-oħra kollha ta’ żmienhom (u tal-lum!) kienu jħarsu lejn ir-reliġjon skont in-natura.  Xi tgħidlek in-natura?  Jekk tistinka, tirnexxi.  Jekk taħdem, tiekol.  Jekk tistudja, tgħaddi.  Jekk tieħu ħsieb ssaħħtek, ma timradx.  Jekk tkun tajjeb u tobdi, ntuk rigal.  Jekk tħarbat u tgħix ħażin, taqla’ l-kastig. 

Imma Pawlu qalilhom: “Jien kont ħażin u midneb, kont naħqar il-Knisja u kont nifraħ meta fit-torturi li konna nagħtu lill-Insara kien ikun hemm xi waqt meta xi ħadd konna nġegħluh jidgħi b’Alla.  Kont nifraħ!  Kien ħaqqni l-mewt mingħand Alla.  Iżda Hu, Sidi Ġesù, li kont qed nippersegwita, ġie jiltaqa’ miegħu u xorobni għal miegħu bil-ħlewwa ta’ Kliemu!  Urieni li kien miet għal min hu bħali biex ma nintilifx għal dejjem.  Salvani mix-xifer tax-Xegħol.  Ħatafni bħalma wieħed jaħtaf zokk minn ġo ħuġġieġa li jkun ġa beda jdaħħan. Għalhekk jien inħabbrilkom il-Grazzja.  Kull midneb li jemmen fl-offerta ta’ Kristu għalih, hu grazzjat, meħlus, mifdi, iġġustifikat, magħmul qaddis quddiem il-Missier.  U min jemmen dan, issa stess, il-Missier jibgħat fih l-Ispirtu Qaddis ta’ Kristu rebbieħ fuq il-mewt biex hekk int tirċievi natura ġdida miġbuda lejn il-qdusija u mhux iktar lejn id-dnub.  Jekk temmen, int issir bniedem ġdid, titwieled mill-ġdid; int se tgħix għal dejjem.  Fil-vini tiegħek se jiġri d-demm ta’ Kristu li għaliH il-Mewt ma tistax iktar.  U jekk tassew tilqa’ dan li qed inxandarlek, (nimmaġinaw lil San Pawl ikompli), illejla stess nistiednek għall-Magħmudija u għall-Festa Kbira tal-Ewkaristija li fiha dan li qed inxandarlek iseħħ mill-ġdid bħala Memorjal dejjiemi.”

Din għandha tkun il-predikazzjoni tal-Knisja fi żmienna.  Din hi l-Evanġelizzazzjoni.  Il-Morali u kif għandna ngħixu jiġu wara bħala frott ta’ din il-predikazzjoni.  L-ewwel trid tinżera’ s-siġra, imbagħad tistenna l-frott.  Il-problema tal-Knisja llum f’pajjiżna hu li għadna ma ammettejniex li Malta tilfet il-Fidi.  Mhux qegħda titlef il-Fidi, imma tilfitha diġa.  Għad fadal irqajja ta’ aħwa li għandhom il-Fidi adulta (mhux reliġjożità bħal dik li sab San Pawl), imma bħala pajjiż tippretendix wisq minn Malta llum fejn jidħlu l-ħajja soċjali, il-libertinaġġi, l-idejal modern ta’ “nagħmel li rrid”.  Għalhekk hemm bżonn l-Evanġelizzazzjoni ġdida.  Ġdida = Ġdida!!  Dan ukoll għadna ma fhimniehx!  Mhux kull predikazzjoni hi Evanġelizzazzjoni.  Biex l-Evanġelizzazzjoni tkun Evanġelizzazzjoni trid tinagħta lil dawk li ma jemmnux.  Trid tkun konvint li quddiemek m’hemmx min tassew jemmen fil-Misteru tal-Għid ta’ Kristu.  Trid tibda mill-bidu u xxandar l-ogħla Aħbar b’ħeġġa, b’żelu, bħal donnu li qed tixxandar għall-ewwel darba!  Nibnu l-Knisja mill-ġdid f’din il-ġenerazzjoni!

Fuq dan ħela saħħtu Pawlu, u fuq dan trid taħli saħħitha l-Knisja tiegħu li għadha hawn Malta.  Ma jimpurtax li hi ċkejkna.  Ħafna huma dawk li jitriegħdu quddiem dan.  Jista’ jkun, li wara kollox il-Knisja mkien qatt ma kienet kbira wisq.  Ir-reliġjon, iva.  Imma l-Knisja nistħajjel li dejjem kienet “fdal”, melħ fil-borma, bozza ċkejkna li ddawwal tajjeb is-sala.

Il-qari fil-fest l-kbira tal-lum hu dan li ġej.

L-Ewwel Qari

Qari mill-Ktieb tal-Għerf.  14, 3-7

Il-providenza tiegħek, Missier, tmexxih;

għax int ftaħt triq fil-baħar ukoll,

u mogħdija bla periklu qalb l-imwieġ.

Hekk turi li int tista' teħles minn kull tiġrif,

biex ukoll min ma jifhimx jista' jbaħħar.

Inti ma tridx li għemil l-Għerf tiegħek

ikun għal xejn;

għalhekk il-bnedmin jafdaw ħajjithom

fuq għuda dgħajfa,

u jaqsmu, qawwijin u sħaħ, mwieġ kbar fuq ċattra.

Hekk ukoll, meta kienu qegħdin jinqerdu l-ġganti l-kbar,

fuq dgħajsa skansat it-tama tad-dinja

u, mmexxija minn idek, ħalliet lid-dinja żerriegħa ta' nisel ġdid

Mbierka l-għuda li biha jsir il-ġid!

Salm Responsorjali

Salm 107

Ħa jroddu ħajr lill-Mulej għal tjubitu,

għall-għeġubijiet tiegħu mal-bnedmin.

U joffrulu sagrifiċċji ta' radd il-ħajr,

u jxandru l-għemejjel tiegħu b'għana ferrieħi.

Dawk li jbaħħru fuq l-iġfna,

li jinnegozjaw fuq l-ibħra bla tarf,

raw l-opri tal-Mulej

u l-għeġubijiet tiegħu f'qiegħ il-baħar.

Hu ordna u qajjem riefnu,

li qanqal imwieġ il-baħar.

Għolew sas-smewwiet

u niżlu sa qiegħ il-baħar;

qalbhom bdiet tferfer bil-biża'.

Bdew jitbandlu u jixxenglu bħal nies fis-sakra,

u s-sengħa tagħhom xejn ma switilhom.

Għajjtu lill-Mulej fl-hemm tagħhom,

u mid-dwejjaq tagħhom ħelishom.

U bidel ir-riefnu f'żiffa,

u sikket mewġ il-baħar.

Huma ferħu għax ibbnazza;

u hu wassalhom sal-port li xtaqu.

Ħa jroddu ħajr lill-Mulej għal tjubitu,

għall-għeġubijiet tiegħu mal-bnedmin.

It-Tieni Qari

Qari mill-Ktieb tal-Atti tal-Appostli.  27, 16 – 28, 6

B'ġirja waħda għaddejna taħt ir-riħ ta' daqsxejn ta' gżira jisimha Kawda. Bilkemm stajna nżommu d-dgħajsa warajna,  u għalhekk tellgħuha mill-baħar. Mbagħad qabdu  l-armar u rabtu l-ġifen dawramejt biċ-ċimi, niżżlu l-qlugħ għax beżgħu li ninkaljaw fuq is-Sirti, u hekk ħallejna l-mewġ iġorrna miegħu. 

L-għada t-tempesta ħabbtitna ħafna, bdew iwaddbu t-tagħbija l-baħar,  u fit-tielet jum irmew it-tagħmir tal-ġifen b'idejhom stess.  Għal ħafna jiem la dehret xemx u lanqas kwiekeb; it-tempesta li qabditna ma kinitx ħafifa, hekk li fl-aħħar tlifna kull tama li nsalvaw.

In-nies kienu ilhom ħafna ma jieħdu xi ħaġa biex jitrejjqu; Pawlu waqaf f'nofshom u qalilhom: "Ħbieb, kien imisskom smajtu minni u ma tlaqtux minn Kreta; kontu teħilsu minn din il-ħsara u dan it-telf.  Imma issa nwissikom biex tagħmlu l-qalb, għax ħadd minnkom m'hu se jitlef ħajtu; il-ġifen biss jintilef.  Għax dal-lejl deherli anġlu ta' dak Alla li tiegħu jien u li lilu nqim,  u qalli, 'Tibżax, Pawlu. Jeħtieġ li inti tidher quddiem Ċesari; ara, Alla tak il-grazzja li dawk kollha li qegħdin jivvjaġġjaw miegħek isalvaw.'  Mela qawwu qalbkom, ħbieb. Jien nemmen f'Alla li hekk isir, sewwasew kif ħabbarli.  Jinħtieġ iżda li naħbtu ma' gżira."

Meta wasal l-erbatax-il lejl, konna ninsabu mitfugħin 'l hawn u 'l hemm fil-baħar ta' Adrija. Għall-ħabta ta' nofs il-lejl il-baħrin ħassew li konna resqin qrib xi art.  Skandaljaw il-fond tal-baħar, u sabu għoxrin qama; mxejna ftit ieħor 'il quddiem, reġgħu skandaljaw, u sabu ħmistax.  Huma beżgħu li xi mkien konna se naħbtu ma' xi skoll, u għalhekk niżżlu erba' ankri  mill-poppa. Ix-xewqa tagħhom kienet li ma jdumx ma jisbaħ.  Il-baħrin bdew ifittxu li jaħarbu mill-ġifen, u niżżlu dgħajsa l-baħar bħallikieku biex idendlu xi ankri mill-pruwa.  Iżda Pawlu qal liċ-ċenturjun u lis-suldati: "Jekk dawn ma jibqgħux fuq il-ġifen, intom ma tistgħux issalvaw."  Mbagħad is-suldati qaċċtu l-ħbula tad-dgħajsa u ħallewha tmur għal riħha.

Meta sar il-ħin biex jisbaħ, Pawlu qabad jagħmel il-qalb lil kulħadd biex jitrejqu b'xi ħaġa, u qalilhom: "Issa ġa ilkom erbatax-il ġurnata tistennew sajmin u ma dduqu xejn.  Għalhekk agħmlu l-qalb u trejjqu b'xi ħaġa ta' l-ikel; dan jiswielkom għal saħħitkom, għax ħadd minnkom m'hu se jitlef xagħra waħda minn rasu."  

Kif qal dan, qabad il-ħobż, radd il-ħajr lil Alla quddiem kulħadd, qasam u beda jiekol.  Mbagħad kulħadd għamel il-qalb, u ħadu xi ħaġa ta' l-ikel huma wkoll.  Konna b'kollox mitejn u sitta u sebgħin ruħ fuq il-ġifen.  Wara li xebgħu, bdew iħeffu l-ġifen u jwaddbu  l-qamħ il-baħar.

Xħin imbagħad sebaħ, l-art ma għarfuhiex; lemħu biss bajja bi xtajta fiha, u qatgħuha li, jekk jistgħu, jitfgħu l-ġifen fuqha.  Rħew l-ankri u telquhom il-baħar, u ħallew ukoll l-irbit tat-tmun. Mbagħad tellgħu l-qala' ż-żgħir ta' quddiem għar-riħ u rħewlha lejn ix-xtajta.  Iżda ħbatna ma' sikka bejn żewġ kurrenti, u l-baħrin waħħlu l-ġifen fuqha. Il-pruwa baqgħet imwaħħla sewwa fil-post u ma tħarrkitx iżjed, imma l-poppa bdiet titfarrak bil-qilla tal-mewġ.  

Is-suldati riedu kieku joqtlu l-priġunieri, li ma jmurx jaħrab xi ħadd minnhom bil-għawm;  iżda ċ-ċenturjun, li ried isalva 'l Pawlu, ma ħalliex il-ħsieb tagħhom iseħħ. Lil dawk li kienu jafu jgħumu ordnalhom jintefgħu huma l-ewwel il-baħar u jmorru l-art;  lill-oħrajn ordnalhom jilħqu x-xatt, min fuq twavel u min fuq bċejjeċ imkissra tal-ġifen. U hekk kulħadd qabad l-art qawwi u sħiħ.

Meta ħlisna mill-għarqa, sirna nafu li l-gżira kien jisimha Malta.  In-nies tagħha ġiebu ruħhom magħna bi ħlewwa li ma bħalha. Laqgħuna tajjeb lilna lkoll u qabbdulna ħuġġieġa, għax kienet bdiet nieżla x-xita u kien il-bard.  Mela Pawlu qabad qabda zkuk niexfa u tefagħhom fin-nar. Fiz-zkuk kien hemm lifgħa li, malli ħasset is-sħana, ħarġet u qabdet ma' id Pawlu.  In-nies  tal-gżira, kif raw il-lifgħa mdendla ma' idu, bdew jgħidu wieħed lil ieħor: "Dan ir-raġel żgur xi qattiel, għax għad li ħelisha mill-baħar, il-Ġustizzja ma ħallitux jgħix!"  Imma hu farfar il-lifgħa ġon-nar u ma ġralu xejn.  Huma stennew li se jarawh jintefaħ jew jaqa' u jmut f'daqqa. Wara li damu jistennew ħafna u raw li ma ġralu ebda deni, biddlu l-ħsieb u bdew jgħidu li kien xi alla.

Evanġelju

L-Egħluq tal-Evanġelju ta’ San Mark.  16, 15-20

F’dak iż-żmien, Ġesù qal lill-Ħdax: "Morru fid-dinja kollha, xandru l-Evanġelju lill-ħolqien kollu.  Min jemmen u jitgħammed, isalva; iżda min ma jemminx, ikun ikkundannat.  U dawn huma s-sinjali li jsieħbu lil dawk li jemmnu: f'ismi jkeċċu x-xjaten, jitkellmu b'ilsna ġodda,  jaqbdu s-sriep b'idejhom, u jekk jixorbu xi xorb li jġib il-mewt ma jagħmlilhomx ħsara; iqiegħdu idejhom fuq il-morda u dawn ifiqu."

U hekk il-Mulej Ġesù, wara li kellimhom, kien imtella' fis-sema u qagħad in-naħa tal-lemin ta' Alla.   Huma mbagħad marru jippridkaw kullimkien; il-Mulej kien jaħdem magħhom u jwettaq  il-kelma bil-mirakli li kienu jsiru magħha.