Din hija il- Liturgija tas-Sitt Hadd  ta' matul is-sena (2020)  bi hsibijiet  min Joe Rapa.

Bin Sirak, li minnu l-Knisja tislet l-Ewwel Qari tal-lum, jgħid: “Hu qegħedlek quddiemek in-nar u l-ilma; liema trid minnhom, midd idek għalih.”  (Sir. 15, 16).  In-nar u l-ilma huma l-Mewt u l-Ħajja.  Poġġa quddiemna l-għażla meta wriena r-Rieda tiegħu x’inhi, wriena fejn hi l-Qdusija, kixfilna fejn hemm il-Ħajja vera, meta ta lill-bniedem l-“Għaxar Kelmiet tal-Ħajja”, jew l-Għaxar Kmandamenti. L-awtur jagħfas ħafna fuq il-libertà tal-bniedem quddiem din l-għażla. 

Bin Sirak jidher li jagħmilha sempliċi ż-żejjed din l-għażla!  Hu faċli, anzi naturali, li tagħżel l-ilma min-nar!  Għaliex, mela, l-bniedem jiżbalja tant u qajla jirnexxilu jagħżel il-Ħajja minflok il-Mewt?  L-għala, f’ħafna ċirkostanzi jidher tant diffiċli li wieħed jagħmel ir-Rieda ta’ Alla, u jibża’ li din flok se tagħtih il-Ħajja se ddewqu l-Mewt, il-persekuzzjoni, it-twaqqigħ għaċ-ċajt... Hu jibża’ li tisraqlu l-gost tal-Ħajja; li tagħmlu differenti, meta l-bniedem hu gregarju, iħobb ikun parti minn merħla, mhux maqtugħ għalih waħdu.

Alla ħalaq lill-bniedem tassew ħieles, u ma setax ma joħolqux hekk ladarba Alla hu Mħabba.  Imma xi ġralu l-bniedem biex it-triq t’Alla saret għalih prova?  Kristu nnifsu ma jarax ‘it-tajjeb’ daqshekk ħafif bħal Bin Sirak, anzi jgħid bla tlaqliq: “Għaddu mill-bieb id-dejjaq. Għax wiesa’ l-bieb u spazjuża t-triq li tieħu għat-telfien, u ħafna huma li jgħaddu minnha.  Imma kemm huwa dejjaq il-bieb u dejqa t-triq li tieħu għall-ħajja, u ftit huma li jsibuha!” (Mt. 7, 13-14). 

Għaliex Alla sar tant diffiċli?  Għaliex kulħadd għandu x’jagħmel, jew għajjien, jew m’għandux moħħ quddiem stedina biex jikber fl-għarfien ta’ fejn hi l-vera Ħajja, il-veru Ferħ? Il-bniedem mhux miġnun u, fil-fond, jixtieq jagħmel it-tajjeb, imma Bin Sirak, mill-ġdid, jgħid: “Min jobgħod xi ħaġa ma jagħmilhiex.” (Sir. 15, 11).  Għaliex mela, meta kulħadd jixtieq il-paċi, tara l-inkwiet u n-nuqqas ta’ qbil kull fejn tħares, ħafna drabi anke fil-Knisja stess?  Huwa ċar li l-ħelsien li ta Alla lill-bniedem fil-bidu, issa huwa kkundizzjonat tassew.  L-ispirtu tal-bniedem hu ferut u San Pawl jgħid: Naf li mhux dak li rrid nagħmel iżda dak li ma rridx... Ir-rieda tajba qiegħda hemm fija, imma li nagħmel it-tajjeb mhux hemm.  M’inix nagħmel it-tajjeb li rrid imma l-ħażin li ma rridx.”  (Rum. 7, 15w).  Hawn San Pawl qed jitkellem fuq il-qagħda tal-bniedem li għadu ma sabx lil Kristu.  Infatti Kristu ġie biex joħroġ lill-bniedem minn din il-kundizzjoni tal-bniedem il-qadim, tan-natura mwaqqa’ li wiret f’ġuf ommu mid-dnub ta’ Adam ’il hawn.

Għax dak li qatel lill-bniedem huwa li, f’waqt wieħed, tilef l-innoċenza tiegħu u ma baqax jafda lil Alla.  Hu jaf li għandu bżonn Alla, imma minnu nnifsu ma jistax iħobbu għax l-għadu jinterpretalu l-Istorja tiegħu u jikkonvinċih li Alla mhux Imħabba, li l-Ħajja hi ddominata mix-“xorti”, li ma tafx x’se ssib wara l-kantuniera.  Din il-prekarjetà, din l-insigurtà, l-bniedem ma jiflaħx għaliha.  Fuq kollox ma jiflaħx għall-fatt li jrid imut, jisparixxi, jgħib.  Il-bniedem ma jridx imut, imma m’hemmx verità iktar ċerta mill-Mewt. Dan kollu jwebbislu qalbu, u jagħmilhielu mpossibbli li jħobb lil min jheddu, lil min hu rival, lill-proxxmu.  “U jekk Alla ma jeżistix?” jgħidlek...

Din hi xi ftit in-natura marida, mwaqqa, feruta li biha twelidna.  Lil dan il-bniedem inutli tagħmillu liġijiet u toppridkalu l-morali.  Sa ċertu punt kapaċi jasal u l-bniedem, bl-isforzi tiegħu, ġie li jwettaq ħwejjeġ kbar, imma hu m’għandux il-Ħajja ġewwa fih u dak kollu li jagħmel għandu fih is-susa tal-mewt. Ma jistax jagħmel opri tal-Ħajja ta’ Dejjem.  Hemm limitu fejn jista’ jasal, u dan mhux tort tiegħu.  Minħabba l-biża’ tal-Mewt (ara Lhud 2, 14-15), huwa mjassar u l-ilsir ikollu jagħmel dak li hu ordnat minn sidu, f’dan il-każ ix-xitan. 

Hawn nibdew nifhmu xi ftit il-kliem misterjuż li Kristu jgħid lil Nikodemu fil-qalba tal-lejl (lejl = dlamijiet = Mewt): “Tassew tassew ngħidlek li jekk wieħed ma jitwelidx mill-ġdid, ma jistax jara s-Saltna ta’ Alla.”  (Ġw. 3, 3).  Kristu kien qed ikellem lil raġel “tajjeb” li b’ħiltu kollha kien qed jipprova jobdi l-Liġi. Id-dinja mimlija nies ingannati fuqhom infushom.  Din hi l-problema kbira li Alla għandu bina.  Għalhekk Ġesù kien itenni li l-pubblikani u l-prostituti kienu se jidħlu fis-Saltna iktar faċilment. Dnubhom kien jidher.  Għandna manija, ferneżija li nlibbsu din in-natura mejta, qattiela li biha twelidna, il-bniedem il-qadim, bi lbies pulit biex naħbulu taħt xi opri twajba r-rejalta tal-marda tal-ġdiem li għandu minn taħt.  Mhux għalhekk lil wieħed tgħidlu kelma bla intenzjoni ħażina u tweġġgħu biha?  Aħna mimlijin ġrieħi moħbija u faċli li wieħed, bla ma jinduna, jagħfas fuq xi ġerħa b’kelma żejda u mmutu.  Litteralment immutu.  Din il-Mewt kapaċi twasslek biex toqtol!

“Imma Alla hekk ħabb lid-dinja li ta lil Ibnu l-waħdieni, biex kull min jemmen fih ma jintilifx, iżda jkollu l-ħajja ta’ dejjem.” (Ġw. 3, 16).  Alla biss jafna.  Iktar minna jaf li twelidna “mejtin”.  Hu tana l-Liġi biex nindunaw li aħna mejtin!  Tana l-Kelmiet tal-Ħajja biex niskopru li lkoll midinbin u bla saħħa li nkunu ġusti, ħielsa, qaddisa... jiġifieri “ħajjin”.  Min minna għandu l-ħila jobdi l-Liġi sħiħa jew jgħix id-Diskors tal-Muntanja?? Is-sens li San Pawl jara fil-għoti tal-Liġi lil Iżrael hu li quddiem il-Liġi, Iżrael u aħna lkoll nindunaw li għandna bżonn ta’ Salvazzjoni serja, ta’ Twelid Ġdid.  Minħabba f’hekk Alla ma jiġġudikaniex.  “Għax Alla ma bagħatx lil Ibnu fid-dinja biex jagħmel ħaqq mid-dinja, imma biex id-dinja ssalva permezz tiegħu.”  (Ġw. 3, 17).

Ekku l-Imħabba u l-għożża ta’ Alla!  Fi Kristu joffrielna Twelid Ġdid għal natura ġdida, Bniedem Ġdid li kapaċi jgħix il-Liġi u d-Diskors tal-Muntanja b’mod naturali.  Is-siġra tinagħraf mill-frott tagħa!  Il-bniedem irid jikkopera billi jemmen li hu tant jiswa li l-Missier bagħat lil Ibnu biex ibati, jmut u jirbaħ il-Mewt espressament għalih!  Daqshekk hi serja l-qagħda ta’ kull wieħed minna!  Min jemmen f’dan, Alla jagħtih l-Ispirtu tiegħU, in-natura tiegħU rebbieħa fuq il-Mewt u fuq dak kollu li jbeżżagħna u jagħmilna kostretti nidinbu.

Dan hu l-Għerf li għandu bżonn il-bniedem: li jagħraf il-qawwa ta’ Kristu mhux għax mgħallem dwarha imma għax hi preżenti fih.  Fuq Kristu nparlaw ħafna imma biżżejjed Kelma waħda ‘underlined’ mill-Ispirtu s-Santu u int tibda tgħix għall-ewwel darba. Dan hu l-Għerf moħbi f’misteru, li Alla fassal qabel iż-żmien għall-glorja tagħna. Aħna nħabbru “dak li għajn qatt ma rat u widna qatt ma semgħet”, u dak li qatt ma tnissel f’qalb il-bniedem, dak li Alla lesta għal dawk li jħobbuh.” (1 Kor. 2, 7w).  Dan l-Għerf jitfi l-għerf li jgħallmu l-universitajiet u li aħna nużawh biex nakkwistaw x’nonfqu, x’nilbsu u x’nieklu, imma kemm nies jaħarqu l-enerġija tagħhom biex jakkwistaw dan u mhux l-ieħor!

Kelma tal-aħħar: il-Vanġelu tal-lum mhux Liġi imma ritratt tan-Nisrani, ritratt ta’ dak li tnisslet fih in-natura l-ġdida li Alla wegħedna fil-Magħmudija.  Huwa r-ritratt tal-bniedem ‘Ħaj’ tassew.  Din il-Ħajja Ġdida hi tagħna b’wirt għax akkwistaha għalina l-Mulej Ġesù.  Hija opra tiegħu u mhux tagħna.

Il-Liturġija tal-Kelma tal-lum:

Qari I

Lil ħadd ma rħielu jidneb.

Sir 15, 15-20

Qari mill-Ktieb ta’ Bin Sirak

Jekk trid tista’ tħares il-kmandamenti,

u b’rieda tajba tista’ tkun fidil.

Hu qegħedlek quddiemek in-nar u l-ilma;

liema trid minnhom, midd idek għalih.

Quddiem il-bniedem hemm il-ħajja u l-mewt,

u liema tixtieq qalbu lesta għalih.

Għax għerf il-Mulej hu bla qjies,

qawwi f’setegħtu u jara kollox.

Għajnejh fuq dawk li jibżgħu minnu,

u jagħraf kull ma jagħmel il-bniedem.

Lil ħadd ma qabbad jgħix ħażin,

u lil ħadd ma rħielu jidneb.

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

Salm Responsorjali

Salm 118 (119), 1-2.4-5.17-18.33-34

R/. (1b): Henjin dawk li jimxu fil-liġi tal-Mulej

Henjin dawk li triqthom bla ħtija,

li jimxu fil-liġi tal-Mulej.

Henjin dawk li jħarsu l-preċetti tiegħu,

u li jfittxuh b’qalbhom kollha. R/.

Int tajt il-preċetti tiegħek,

biex inħarsuhom bir-reqqa.

Ħa jżomm sħiħ il-mixi tiegħi

fil-ħarsien tal-kmandamenti tiegħek! R/.

Kun twajjeb mal-qaddej tiegħek,

agħtini li ngħix u nħares il-kelma tiegħek.

Iftaħli għajnejja,

biex nara l-għeġubijiet tal-liġi tiegħek. R/.

Għallimni, Mulej, it-triq tal-kmandamenti tiegħek;

jiena rrid nibqa’ fiha sa l-aħħar.

Fehemni biex inħares il-liġi tiegħek

u nagħmilha b’qalbi kollha. R/.

Qari II

Alla fassal il-għerf mill-bidunett għas-sebħ tagħna.

1 Kor 2, 6-10

Qari mill-Ewwel Ittra ta’ San Pawl Appostlu lill-Korintin

Ħuti, aħna ngħallmu l-għerf fost dawk li huma perfetti, imma mhux l-għerf ta’ din id-dinja, anqas l-għerf tal-prinċpijiet ta’ din id-dinja, li se jintemmu fix-xejn. Ngħallmu l-għerf ta’ Alla moħbi f’misteru, li Alla fassal qabel iż-żmien għall-glorja tagħna.

Ebda wieħed mill-mexxejja ta’ din id-dinja ma għarfu; kieku għarfuh, qatt ma kienu se jsallbu lill-Mulej tal-glorja.

Imma, bħalma hu miktub: “Dak li għajn qatt ma rat u widna qatt ma semgħet, u dak li qatt ma tnissel f’qalb il-bnedmin, dak Alla lesta għal dawk li jħobbuh”.

Alla rrivelahulna permezz tal-Ispirtu; għax l-Ispirtu jgħarbel kollox, sa fil-qiegħ ta’ Alla.

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

Akklamazzjoni qabel l-Evanġelju

ara Mt 11, 25

Hallelujah. R/. Hallelujah

Infaħħrek, Missier, Sid is-sema u l-art,

għax dawn il-ħwejjeġ tas-saltna wrejthom liċ-ċkejknin.

R/. Hallelujah

Evanġelju

Fl-imgħoddi hekk intqal, imma jiena ngħidilkom.

Mt 5, 17-37

Qari mill-Evanġelju skond San Mattew

F’dak iż-żmien, Ġesù qal lid-dixxipli tiegħu: “Xejn taħsbu li ġejt inwaqqa’ l-Liġi jew il-Profeti; jiena ma ġejtx biex inwaqqagħhom, iżda biex inwassalhom għall-milja tagħhom. Tassew ngħidilkom, li sa ma jkunu għaddew is-sema u l-art anqas l-iżgħar ittra jew tikka waħda mil-Liġi ma titneħħa sa ma jkun seħħ kollox. Jekk mela xi ħadd iġib fix-xejn wieħed mill-iżgħar minn dawn il-kmandamenti u jgħallem lin-nies biex jagħmlu l-istess, dan jissejjaħ

l-iżgħar fis-Saltna tas-Smewwiet. Imma min iħarishom u jgħallimhom, dan kbir jissejjaħ fis-Saltna tas-Smewwiet. Ngħidilkom li, jekk il-ħajja tajba tagħkom ma tkunx ħafna aħjar minn dik tal-kittieba u l-Fariżej, ma tidħlux fis-Saltna tas-Smewwiet.

Smajtu xi ntqal lin-nies ta’ dari: “La toqtolx. Jekk xi ħadd joqtol ikun ħaqqu l-kundanna”. Imma jiena ngħidilkom li l-kundanna tistħoqq ukoll lil min jinkorla għal ħuh. Jekk imbagħad xi ħadd lil ħuh jgħidlu: “Ġifa,” ikun ħaqqu l-kundanna tas-Sinedriju; u jekk jgħidlu: “Iblah,” ikun ħaqqu n-nar tal-infern.

Mela jekk tkun qiegħed ittalla’ l-offerta tiegħek fuq l-artal u hemm tiftakar li ħuk għandu xi ħaġa kontra tiegħek, ħalli l-offerta tiegħek hemmhekk quddiem l-artal u mur l-ewwel irranġa ma’ ħuk, u mbagħad ejja talla’ l-offerta tiegħek.

Lil min ikun se jtellgħek il-qorti ħudu bil-kelma t-tajba mill-aktar fis waqt li tkun għadek miegħu fit-triq, li ma jmurx jagħtik f’idejn l-imħallef, u l-imħallef f’idejn l-għassies, u hekk issib ruħek fil-ħabs. Tassew ngħidlek, minn hemm ġew ma toħroġx qabel ma tkun ħallast l-aħħar tliet ħabbiet.

Smajtu xi ntqal: “La tagħmilx adulterju”. Imma jiena ngħidilkom li kull min iħares lejn mara biex jixtieqha jkun ġa għamel adulterju magħha f’qalbu. Jekk għajnek il-leminija hi għalik okkażjoni ta’ dnub, aqlagħha barra u armiha ’l bogħod minnek, għax aktar ikun jaqbillek jekk tintiliflek biċċa waħda minn ġismek milli ġismek kollu jinxteħet fl-infern. U jekk idek il-leminija hi għalik okkażjoni ta’ dnub, aqtagħha barra u armiha ’l bogħod minnek, għax aktar ikun jaqbillek jekk tintiliflek biċċa waħda minn ġismek milli ġismek kollu jmur fl-infern.

Intqal ukoll: “Min jibgħat lil martu jkollu jagħtiha l-kitba tad-divorzju”. Imma jiena ngħidilkom li kull min jibgħat lil martu barra l-każ ta’ żwieġ ħażin, iwaqqagħha l-adulterju; u min jiżżewweġ waħda mibgħuta minn ħaddieħor jagħmel adulterju.

Smajtu wkoll xi ntqal lin-nies ta’ dari: “Tonqosx mill-wegħda li ħlift imma rodd lill-Mulej il-wegħdiet li ħliftlu”. Imma jiena ngħidilkom biex ma taħilfu xejn, u la bis-sema, għax hu t-tron ta’ Alla, u la bl-art, għax fuqha jserraħ riġlejh, u lanqas b’Ġerusalemm, għaliex hija l-Belt tas-Sultan il-kbir. U lanqas b’rasek ma għandek taħlef, għaliex inti anqas biss xagħra waħda ma għandek ħila tagħmilha bajda jew sewda. Mela ħa jkun id-diskors tagħkom: “iva, iva”; “le, le”; kull ma hu iżjed minn hekk ikun ġej mill-Ħażin”.

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Tifħir lilek Kristu