Din hija il-Liturgija  ta' Ghid il-Hamsin - Pentekoste (2022) bi hsibijiet min Joe Rapa.

Il-Festa kbira ta’ Għid il-Ħamsin, (bil-Grieg: Pentekoste), hi festa ferm antika u bħall-Festa tal-Għid għandha għeruq qodma, anke agrikoli, meta l-bniedem kien jiddependi għal kollox mill-frott tal-art li kien jiżra’ hu stess.  Fil-bidu kienet festa ta’ radd il-ħajr lil Alla għall-ħsad li kien ikun fl-aqwa tiegħu f’dan iż-żmien.  Imma Iżrael għaraf ibiddel it-tifsira tal-festi tiegħu skont l-Istorja tiegħu li fiha hu ra lil Alla jaħdem, ġarrab il-Preżenza, ix-Xekinah ta’ Alla fil-qalba tiegħu.  L-Għid ukoll kien festa agrikola, imma meta Iżrael ġie maħruġ minn Alla mill-Eġittu fi żmien l-Għid, din saret il-Festa tal-miraklu enormi li Alla kien wettaq miegħu.  L-istess ġara lil Għid il-Ħamsin, għax madwar ħamsin jum wara l-ħruġ mill-Eġittu, Iżrael waqqaf il-kampijiet tiegħu f’riġlejn il-Muntanja Sinaj.

Kien hawn li Iżrael ġarrab it-tieni manifestazzjoni tal-Imħabba ta’ JHWH  għalih.  Kien hawn li Iżrael daħal f’Patt mal-Mulej u għaraf li hu kien il-poplu magħżul tal-Ħallieq minn fost  il-popli kollha.  Dan il-Patt kien li ta lil dan il-Poplu identità mill-aqwa, karattru mibni fuq il-Liġi li Mosè waslilhom, l-Għaxar Kelmiet tal-Ħajja, li l-Mulej tah, waqt li rwiefen, nirien, daqq ta’ trombi misterjużi, u terremoti urew f’għajnejn il-poplu l-qawwa ta’ Alla u xejn dgħajfa tal-bniedem.  Minn dak in-nhar il-Pentekoste saret il-Memorjal tal-Patt ma’ Alla, il-Festa tal-Kelma, tar-rimblu tat-Torah. 

Għal-Lhud il-festi kollha kienu Memorjal ta’ xi ħaġa jew oħra, u din it-tradizzjoni wirtitha l-Knisja, anke jekk ftit li xejn tinfiltra fost il-poplu.  Memorjal huwa meta int tiċċelebra ħaġa misterjuża li tkun ġrat qabel imma qed terġa tiġri waqt li qiegħed tiċċelebraha.  Eżempju prim ta’ dan għandna l-Ewkaristija, li waqt lil l-Ġemgħa tiċċelebra l-Misteru tal-Għid ta’ Kristu, il-Mewt u l-Qawmien tiegħU, dawn jerġgħu jiġġeddu, jseħħu għal darb’oħra misterjożament dak il-ħin stess u jerġgħu jintrebħu l-Merti kollha li Kristu rebaħ għalina meta għex f’ġismu stess l-Għid, fuq elfejn sena ilu.

F’Għid il-Ħamsin, Iżrael jgħix mill-ġdid, bħall donnu qed iseħħ issa, l-għażla tiegħu bħala l-poplu ta’ Alla.  Imma din l-Għażla l-Mulej fil-Ħniena mmensa tiegħU firixha fuq il-ġnus kollha mal-wasla tal-Messija.  Hekk kif f’Għid il-Ħamsin Iżrael intrabat f’Patt li bih sar il-Poplu ta’ Alla, fl-istess Festa, Alla waqqaf il-Knisja, il-Poplu Ġdid mifdi minnU.  Fejn qabel ir-rahan tal-Patt kienet il-Liġi li l-bniedem malajr induna li ma jistax jobdiha bis-saħħa tiegħu ta’ bniedem dgħajjef, issa r-rahan il-ġdid huwa l-Ispirtu s-Santu li jagħti Ħajja Ġdida, Natura Ġdida, kapaċità, li qabel il-bniedem ma kellux, li jagħmel ir-rieda tal-Missier.  Għalhekk illum, il-Poplu miksub minn Kristu, li jemmen fi Kristu u fl-Għid tiegħU, jerġa’ għix dan il-Memorjal sublimi tal-inżul tal-Ispirtu fuq l-aħwa-membri tal-Knisja.

Issa nafu tajjeb li l-Ispirtu s-Santu ma nistgħux norbtuh biss ma’ din il-Festa. Hu jaħdem il-ħin kollu, lejl u nhar u s-sena kollha, minn ġenerazzjoni għall-oħra.  Hu jmiss il-qlub tal-bnedmin u jrattabhom biex jilqgħu il-Grazzja tiegħu.  Imma b’mod partikulari l-Knisja tatina l-parir siewi li nishru iktar minn qatt qabel f’din il-festa, f’dan il-Memorjal.  Min jishar u jittallab, u jixxennaq għall-Ispirtu, u jissieħeb fil-Liturġija jew f’xi Velja, fejn din issir, allura jista’ jġarrab xi jfisser Memorjal.  L-Ispirtu lkoll ħadnih fil-Magħmudija u ġie kkonfermat fina iktar tard mill-Isqof.  Imma dan ma jfixkilx mill-istennija tan-Nisrani għall-infuzjoni ġdida, dejjem akbar tal-Ispirtu s-Santu f’Ħajtu.  Hemm proċess dejjiemi ta’ dak li seħħ fil-Magħmudija. Din trid tikber matul Ħajjitna.  L-istess l-Ispirtu li rċivejna bħala żerriegħa.

Il-Profeti ġa kienu ħabbru minn qabel li għad jasal żmien meta l-Mulej ma jiktibx il-Liġi tal-Ħajja fuq it-twavel tal-ġebel bħalma għamel fl-ewwel Għid il-Ħamsin, iżda f’laħam qalb il-bniedem.  L-esperjenza kollha ta’ Iżrael għallmitu li l-Liġi ma tistax tingħax mill-bniedem jekk ma jsirx umli, jħabbat fuq sidru li hu midneb min-natura tiegħu, u jittallab mingħand Alla l-Ispirtu tiegħU li jagħmlu kapaċi li jgħix mhux biss il-Liġi ta’ Mosè iżda dak li hu aktar impossibbli: id-Diskors tal-Muntanja.  Hu ċar li din il-ħaġa sseħħ meta l-bniedem jitwieled mill-ġdid fl-Ispirtu, kif jgħid il-Vanġelu; meta l-Ispirtu jsir fih għajn tnixxi ilma tal-Ħajja ġewwa fih.

L-Appostli nġabru mal-Verġni Marija Omm Ġesù fiċ-Ċenaklu biex jiċċelebraw matul il-lejl il-Velja ta’ din il-Festa. Ekku, Iżrael kien jiċċelebra l-festi mportanti tiegħu matul il-lejl biex joħroġ iktar ċar is-sinjal ta’ poplu li qed jistenna lil Alla li jgħaddi.  Din it-tieni manifestazzjoni tal-Ispirtu tal-Mulej, aqwa saħasitra minn dik tas-Sinaj, saret fiċ-Ċenaklu ta’ Ġerusalemm.  Kien filgħodu, fi tmiem il-Velja tagħhom, li dawn it-tnax il-raġel saru nies ġodda, waqt li riefnu għeżżeż id-dar u nirien dehru fuqhom, l-istess sinjali li kienu dehru fuq is-Sinaj.  Huma saru Knisja!  Twieldet il-Knisja, li hi l-Ġemgħa tan-nies li fihom jgħammar l-Ispirtu s-Santu bid-doni kollha tiegħu.  Din hi s-Setgħa qawwija tal-Ispirtu s-Santu. M’hawn xejn li fl-univers maħluq jisboq lilu għall-Qawwa tiegħu.  Ħadd ma jista’ jibdel qalb il-bniedem bħall-Ispirtu s-Santu.  Hu biss jibdel il-blat f’laħam tari tal-qalb.

Xi jfisser dan?  L-Ispirtu s-Santu jagħmilna wlied Alla.  Smajniha ħafna drabi din!  Ulied Alla huma dawk li għandhom l-istess natura ta’ Alla, ħbieb intimi ta’ Alla, qaddisin.  L-Ispirtu s-Santu jagħtina s-setgħa li nħobbu fil-qjies ta’ Alla.  Jekk din tidhirlek li hi esaġerazzjoni, tinkwetax.  Dan hu xogħol Alla mhux xogħolok.  Aħna l-bnedmin inħobbu f’sura limitata ħafna, għax minħabba l-biża’ li għandna mill-Mewt, meta l-ieħor, bid-difetti tiegħu, jagħmlilna l-ħsara, joqtolna, ma nistgħux inħobbuh, irridu nagħmlu vjolenza kontrih, ġustizzja.  “Għandu bżonn jitgħallem!” ngħidu. Ma nistgħux inġergħuh għax qed jeqridna.  Għalhekk in-nies tirrabbja; titla’ l-Qorti; miġġewġin jiddivorzjaw, għax ma jifilħux din l-arja ta’ theddida f’Ħajjithom.

Ir-reliġjonijiet kollha tad-dinja huma mdeffsin f’din il-qagħda skont in-natura ta’ Adam.  Huma jippruvaw jikkontrollaw lill-bniedem bla ma jagħtuh tama ta’ bidla fl-attaġġjementi tiegħu.  In-novità kbira tal-Kristjaneżmu, li wettaq Ġesù Kristu, Alla mlibbes laħam il-bniedem, hija li meta l-vjolenza, it-theddid, ir-rabja, l-inġustizzja tan-nies waqgħet fuqU, Hu ma waqafx għal dan kollu, ma ddefendiex ruħu quddiem dan kollu, imma ħa fuqu d-dnub tad-dinja, u d-dnub tad-dinja miet fiH, baqa’ fiH.  Inkiser iċ-ċirku ta’ inġustizzja-tpattija, inġustizzja-tpattija.  Dehret Imħabba ġdida fuq il-pjaneta li taħsad u tissorprendi.  Il-Liġi kienet tgħid li min jidneb ħaqqu l-kastig, sikwiet il-Mewt.  Imma fi Kristu, Alla wieġeb għad-Dnub kollu tal-umanità billi ħa fuqu l-kastig tal-Liġi biex il-bniedem jiskansaha.  Dan hu l-Ispirtu s-Santu.  U l-Missier qajjem lil-Ibnu maqtul mid-Dnub tiegħi u tiegħek u għamlu dan l-Ispirtu s-Santu li jitferrex fuq dawk kollha li jemmnu fiH.  Hekk dan il-Misteru ta’ Mħabba lejn l-għadu huwa l-Ispirtu s-Santu li jinfirex fi qlub dawk li jriduH.

In-nies li huma maħruqa min-Nar tal-Ispirtu s-Santu, l-ħin kollu jinterċedu għad-dinja l-istess kif għamel l-Iben fiq is-Salib.  In-Nisrani itkarrab quddiem Alla favur l-għadu tiegħu u jgħidlu: “Missier, tgħoddulhomx dan id-dnub!  Ma jafux x’inhuma jagħmlu!  Aħfrilhom!”  Dan hu t-twettiq tal-Liġi li qabel ma kienx possibbli, iżda li issa tidher fost il-bnedmin permezz tal-Ispirtu s-Santi mixtri għalina mill-Merti ta’ Kristu.  Dan hu ttwettiq tat-Torah.  Dan hu l-Ferħ.

X’ħin tiftakar li lkoll kemm aħna għandna ż-żerriegħa ta’ dan l-Ispirtu qalbieni mogħti lilna bi Grazzja fil-Magħmudija, tistagħġeb tassew!  Iktar kemm tikber din iż-żerriegħa qaddisa ġewwa fina bl-għajnuniet li tagħtina l-Knisja, bis-smigħ tal-Kelma, bis-Sagramenti u affarijiet oħra, iktar tikber fina l-konvinzjoni li l-Mewt ma tistax toqtolna għax Kristu rebħilha.  Iktar kemm insir parti minn Kristu, ingastati fih b’Magħmudija dejjem tikber, iktar aħna hielsa mill-biża’ tal-Mewt.  Dak li nafu li mhux se jeqridna ma jbeżżagħnix aktar.  Malli nfiqu mill-biża tal-Mewt fil-ġewwiei tagħna, allura nieqfu milli nkunu egoisti, ninsew lilna nfusna għax mhemmx għalfejn tiddefendi ruħek iktar, u noħorġu lejn l-“ieħor” li għandu bżonna, li għandu bżonn il-Maħfra tagħna.  Iseħħ il-Għid fina!

Kull min iħobb fil-qies ta’ Kristu ma jmut qatt.  Kristu hu Ħaj għal dejjem għax hu din l-Imħabba.  Dan hu mwiegħed lilna b’mod solenni minn Alla.  Huwa għalhekk li l-Kristjaneżmu, il-Knisja, huma aktar minn “reliġjon”.  Għax ir-reliġonijiet kollha, anke dik Lhudija li fiha trabba Ġesù, jisstrieħu fuq il-bniedem, fuq il-qawwa tiegħu.  Hu veru li jitlob l-għajnuna ta’ Alla, imma fl-aħħar mill-aħħar hu jrid ikun biex ikun ġust, biex isalva.  Imma Kristu ġie biex iċarrat il-Purtiera ħoxna li kienet tgħatti d-dehra tal-Verità u ndunajna li mhux iktar b’xi sforz soprannaturali tagħna, mhux bil-ponnijiet tagħna, li jista’ jkollna dan l-Ispirtu, imma b’Talba umli, mimlija sabar u persistenza, biex il-Mulej jagħtina l-istess Spirtu tiegħu.  U l-bniedem jinbidel f’Alla!  Dan hu l-Ispirtu s-Santu!  Ġesù tela’ fis-Sema u qiegħed ħdejn il-Missier joffri l-pjagi tiegħU b’interċessjoni għal kull min jixxennaq dan l-Ispirtu.

Il-Liturġija tal-Kelma tal-lum:

  Qari I

Imtlew ilkoll bl-Ispirtu s-Santu.

Atti 2, 1-11

Qari mill-Ktieb tal-Atti tal-Appostli

Meta wasal jum Għid il-Ħamsin, huma kienu lkoll flimkien f’post wieħed. F’daqqa waħda ġie mis-sema ħoss bħal ta’ riħ qawwi, u mela d-dar kollha fejn kienu qegħdin. U dehrulhom ilsna qishom tan-nar, li tqassmu u qagħdu fuq kull wieħed minnhom. Imtlew ilkoll bl-Ispirtu s-Santu u bdew jitkellmu b’ilsna oħra, skont ma l-Ispirtu kien jagħtihom li jitkellmu.

F’Ġerusalemm kien hemm xi Lhud, nies twajba minn kull nazzjon li hawn taħt is-sema. Malli nstama’ dan il-ħoss, inġabret kotra kbira, ilkoll imħawdin għax kull wieħed minnhom kien jismagħhom jitkellmu bl-ilsien tiegħu. Miblugħin u mistagħġbin, bdew jgħidu: “Dawn li qegħdin jitkellmu mhumiex ilkoll mill-Galilija? Mela kif kull wieħed minna qiegħed jismagħhom jitkellmu bi lsien art twelidu? Partin, Medin u Għelamin, nies mill-Mesopotamja, mil-Lhudija, mill-Kappadoċja, minn Pontu, mill-Asja, mill-Friġja, mill-Pamfilja, mill-Eġittu, mill-inħawi tal-Libja madwar Ċireni, nies li ġew minn Ruma, kemm Lhud u kemm prosèliti, oħrajn minn Kreta u Għarab, aħna lkoll qegħdin nisimgħuhom ixandru bl-ilsna tagħna l-għeġubijiet ta’ Alla!”

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

Salm Responsorjali

Salm 103 (104), 1ab.24aċ.29bċ-30.31.34

R/. (30): Ibgħat l-Ispirtu tiegħek, Mulej, u ġedded il-wiċċ tal-art

jew

R/. Hallelujah, hallelujah, hallelujah

Bierek ruħ tiegħi, lill-Mulej!

Mulej, Alla tiegħi, inti kbir bil-bosta!

Kemm huma kotrana l-għemejjel tiegħek, Mulej!

Mimlija l-art bil-ħlejjaq tiegħek. R/.

Jekk teħdilhom nifishom, imutu,

u lejn it-trab jerġgħu jmorru.

Malli tibgħat in-nifs tiegħek, jinħolqu,

u inti ġġedded il-wiċċ tal-art. R/.

Jibqa’ sebħ il-Mulej għal dejjem!

Jifraħ il-Mulej bl-għemejjel tiegħu!

Ħa togħġbu l-għanja tiegħi,

għax jiena fil-Mulej l-hena tiegħi. R/.

Qari II

Dawk kollha li jmexxihom l-Ispirtu ta’ Alla huma wlied Alla.

Rum 8, 8-17

Qari mill-ittra ta’ San Pawl Appostlu lir-Rumani

Ħuti, dawk li jgħixu skont il-ġisem ma jistgħux jogħġbu lil Alla. Issa intom ma intomx taħt il-ħakma tal-ġisem, imma tal-Ispirtu, ladarba hemm l-Ispirtu ta’ Alla jgħammar fikom. Jekk xi ħadd ma għandux fih l-Ispirtu ta’ Kristu, dan mhuwiex tiegħu.

Jekk Kristu jgħammar fikom, għalkemm il-ġisem hu mejjet minħabba fid-dnub, imma l-Ispirtu hu ħajjitkom minħabba l-ġustizzja. Jekk l-Ispirtu ta’ dak li qajjem lil Ġesù mill-imwiet jgħammar fikom, Alla stess li qajjem lil Kristu mill-imwiet iqajjem għall-ħajja wkoll il-ġisem mejjet tagħkom, bis-saħħa tal-Ispirtu li jgħammar fikom.

Hekk mela, ħuti, aħna m’aħniex midjunin mal-ġisem biex ngħixu skont il-ġisem. Għax jekk tgħixu skont il-ġisem, tmutu; imma jekk tmewtu l-għemil tal-ġisem bl-Ispirtu, tgħixu. Dawk kollha li jmexxihom l-Ispirtu ta’ Alla huma wlied Alla. Għax intom ma rċevejtux l-ispirtu li jwassalkom għall-jasar biex terġgħu taqgħu fil-biża’, imma rċevejtu l-Ispirtu li jagħmel minnkom ulied adottivi; u li bih aħna nistgħu ngħajtu: “Abbà! Missier!”. Dan l-Ispirtu jixhed flimkien mal-ispirtu tagħna li aħna wlied Alla. Jekk aħna wlied, aħna wkoll werrieta, werrieta ta’ Alla, werrieta ma’ Kristu: ladarba aħna nbatu miegħu, biex miegħu nkunu gglorifikati.

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

Sekwenza

Spirtu s-Santu, ejja fina,

raġġ ta’ dawl qaddis agħtina,

xerrdu f’ruħna mis-smewwiet.

Missier il-foqra tiegħek,

inti ġġib id-doni miegħek,

tagħni b’dawlek qalb l-ulied.

Inti l-aqwa faraġ tagħna,

fik kull hena xħin tkun magħna,

tħossok fewġa ħelwa r-ruħ.

Fl-għaja, lejn is-serħ twassalna;

jekk imħeġġa wisq, trażżanna;

mill-għajnejn tixxotta d-dmugħ.

O dawl hieni ta’ qdusija,

nitolbuk li bik mimlija

tkun il-qalb ta’ kull fidil.

Mingħajr dawlek li jmexxina

ebda ħajr ma jkun hemm fina,

ebda safa fl-għemil.

Naddaf kull fejn hemm it-tbajja’,

fejn hemm nixfa reġġa’ l-ħajja,

lill-miġruħ agħtih fejqan.

Rattab fina l-ebusija,

agħti lill-berdin bżulija,

għin fit-triq lil min beżgħan.

Agħti s-seba’ doni tiegħek

lil min jimxi fidil miegħek

u li fik jistrieħ kull ħin.

Agħti ’l kull virtù sabiħa

ħlas ta’ salvazzjoni sħiħa,

agħti l-ġenna lit-tajbin.

Ammen. Hallelujah.

Akklamazzjoni qabel l-Evanġelju

Hallelujah. R/. Hallelujah

Ejja, Spirtu s-Santu,

imla l-qlub tal-fidili tiegħek

u kebbes fihom in-nar ta’ mħabbtek.

R/. Hallelujah

Evanġelju

L-Ispirtu s-Santu jgħallimkom kollox.

Ġw 14, 15-16. 23b-26

Qari mill-Evanġelju skont San Ġwann

F’dak iż-żmien, Ġesù qal lid-dixxipli tiegħu: “Jekk tħobbuni, ħarsu l-kmandamenti tiegħi. U jiena nitlob lill-Missier, u hu jagħtikom Difensur ieħor biex jibqa’ magħkom għal dejjem. Jekk xi ħadd iħobbni, iħares kelmti, u Missieri jħobbu, u aħna niġu u ngħammru għandu. Min ma jħobbnix ma jħarisx kliemi. U l-kelma li qegħdin tisimgħu mhijiex tiegħi, imma tal-Missier li bagħatni. Għedtilkom dan meta għadni magħkom. Imma d-Difensur, l-Ispirtu s-Santu, li l-Missier jibgħat f’ismi, jgħallimkom kollox u jfakkarkom dak kollu li għedtilkom”.

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Tifħir lilek Kristu